Fuad Bey, yaklaşık iki yıldır Devlet Diaspora Komitesi’ne başkanlık ediyorsunuz. Bazı uzmanlar ve yurtdışında yaşayan yurttaşlarımızın çoğu geçen süre zarfında Azerbaycan diasporasının faaliyetlerinde bir canlanma olduğunu söylüyor. Bu dönemi siz nasıl değerlendiriyorsunuz ve 2019 yılında Azerbaycan diasporası hangi faaliyetleriyle akıllarda kaldı?
Her şeyden önce, Azerbaycan diasporasının tarihi, birçok ülkeye kıyasla, çok da eskiye dayanmamaktadır. Azerbaycanlıların yabancı ülkelere göçü 1920’de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin yıkılmasından sonra, cumhuriyetin kurucularının Türkiye’ye, Avrupa ülkelerine ve Amerika’ya gitmesi ile başladı.
Azerbaycanlıların bir sonraki göçü ise artık Sovyetler Birliği’nin çöküşü ve ülkemizin bağımsızlığını kazanmasından sonraki yıllara denk gelmektedir. Bu süreç aslında hala da çeşitli vesilelerle devam etmektedir. Küreselleşme çağında, dünyanın dört bir yanındaki göç süreçlerinin hızlandığı bir dönemde, Azerbaycanlıların da yaşamak ve çalışmak için dünyanın farklı ülkelerine gitmelerinin sürecin doğal bir parçası olduklarını düşünüyorum.
Farklı ülkelerde yaşayan Azerbaycanlıların teşkilatlanma süreci ise1993 yılında Umummilli Lider Haydar Aliyev’in ülke yönetimine gelmesiyle başladı. Bu süreç 2001 yılında Dünya Azerbaycanlıların Birinci Kongresi’nin yapılması ve 2002 yılında Devlet Diaspora Komitesi’nin kurulmasıyla devam etti.
Ülkemizin diaspora politikasının hayata geçirilmesi süreçleri Sayın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev önderliğinde başarıyla ilerlemekte, soydaşlarımızın teşkilatlanması, Azerbaycan gerçeklerinin uluslararası camiaya ulaştırılması ve ülkemizin tanıtılması amacıyla bir çok ciddi işe imza atmıştır.
Bununla birlikte, modern çağın gerekliliği doğrultusunda, diaspora politikasında da çağdaş gereksinimleri karşılayacak yeni bir strateji geliştirilmesi zarureti ortaya çıkmıştır. Sayın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, yurtdışında yaşayan yurttaşlarımızın daha yakın işbirliği ve koordinasyonunu sağlamak amacıyla Devlet Komitesi’ne bir dizi önemli görev ve talimatlar vermiştir.
Kısa bir süre içinde Avrupa’da yurttaşlarımızın daha çok yaşadığı Almanya, Fransa, Belçika ve Hollanda ile Ukrayna ve ABD gibi ülkelere sık sık ziyaretler yaptık, soydaşlarımızla önemli görüşmeler ve toplantılar düzenledik. Onların sorunları ile ilgilendik, milli manevi değerlerimiz, devletimiz ve milletimiz için birlik çağrılarında bulunduk.
Böylece sesimize ses veren yurttaşlarımızın girişimiyle 27 Avrupa ülkesini kapsayan 11 Koordinasyon Kurulu oluşturuldu. Bu konseylerin amacı şimdiye kadar dağınık bir şekilde faaliyet gösteren Azerbaycan diaspora örgütlerinin ve Azerbaycanlıların diaspora faaliyetlerinin verimliliğini artırmakve koordineli faaliyetlerde bulunarak daha fazla başarı elde etmektir.
Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’de kurulların oluşturulması için bir çalışma grubu oluşturuldu ve bu çalışmalar “Stratejik Yol Haritası” uyarınca devam etmektedir.
Birlik fikrinin, ciddi fikir ayrılıklarının olduğu diaspora örgütleri yöneticilerinin bir araya gelmesinde, Azerbaycan devletinin ve halkının çıkarlarını korumak için birlikte çalışmak için başarılı bir adım olduğunu belirtmek isterim. Ukrayna’da bunun açık bir örneğini görebiliriz. Azerbaycan Diasporası örgütleri tarafından temsil edilen Ukrayna Azerbaycanlıları Topluluğu’nun kurulması, tüm çatışma ve yanlış anlamaları ortadan kaldırdı. Bu doğrultuda atılan önemli adımlardan biri de, Rusya’da yaşayan yurttaşlarımız ve diaspora örgütleri yöneticileriyle görüşme oldu.
Genel olarak 2019 yılı, Azerbaycan Diasporası ile ilgili birçok müsbet faaliyetle akıllarda kalmıştır. “Diaspora faaliyetindeki hizmetler için” madalya tesis edildi. Soydaşlarımız tarafından 10 Azerbaycan Evi kuruldu ve kullanıma açıldı ve “Karabağ” adlı Azerbaycan okulları 4 ülkede faaliyete geçti.
Bu arada, Rusya’daki Azerbaycan diaspora teşkilatları arasındaki memnuniyetsizlik, Tüm Rusya Azerbaycan Kongresi’nin faaliyetinin yeniden başlatılması ve genel olarak diasporamızla ilgili son güncel gelişmeler nelerdir? Kasım ayında Rusya ziyaretinizin olumlu sonuçlarını görüyor musunuz?
Devlet Komitesi temsilcilerinin Moskova ziyaretinin özü, burada birbirleri ile sorunlar yaşayan diaspora örgütleri yöneticilerinin bir araya getirilmesi ve görüşmeler yapması, müzakereler yürütmesinin iyi bir başlangıç olduğunu düşünüyorum. Rusya’daki soydaşlarımız da bu ziyareti ve toplantıyı uzun zamandır bekliyorlardı. Ön görüşme niteliğindeki ilk toplantı, kendilerini ilgilendiren sorunları ortaya çıkardı, çıkış yolları tartışıldı ve kuruluşların faaliyetlerini koordine etmek için Koordinasyon Merkezi’nin kurulmasını gündeme getirdi.
Rusya’da yaşayan Azerbaycanlıların her zaman Azerbaycan devletinin ve Azerbaycan’ın bağımsızlığının korunmasında hizmetleri olmuştur. Yakın gelecekte diasporamızla ilgili tüm olumsuz noktaların ortadan kaldırılacağını umuyoruz. Genel olarak, Rusya ziyaretini yapıcı ve verimli olarak kabul edilebiliriz.
Rusya Federasyonu devlet kurumlarında yürütülen müzakereler veya soydaşlarımızla yapılan toplantılar büyük önem taşımaktadır. Yakın gelecekte, Azerbaycanlıların Rusya’daki sorunlarının çözümü, karşılıklı işbirliği, Rusya ve Azerbaycan toplulukları arasındaki ilişkileri güçlendirilmesi açısından ziyaretin olumlu sonuçlarını göreceğiz. Bu tür ziyaretlerin Rusya’nın değişik bölgelerinde de yapılması planlanmaktadır.
Devlet Komitesinin temel amaçlarından biri Azerbaycan’ın gerçeklerini dünyaya iletmek, Hocalı soykırımı konusunda uluslararası toplumun adil bir noktaya gelmesini sağlamak ve Ermeni yalanlarıyla mücadele etmektir. Bu alanlarda hangi adımlar atıldı?
Bugün, birçok ülkede, halkımız için ehemmiyet kesbeden tarihi günler kitlesel etkinliklerle gündeme getirilmekte ve büyük Avrupa’nın büyük şehirlerinde kalabalık, izdihamlı mitingler düzenlenmektedir. Özellikle bu Şubat’ta Brüksel’de Avrupa Parlamentosu önündeki mitinge dikkat çekmek istiyorum.
Siyasi görüşlerinden bağımsız olarak farklı Avrupa ülkelerinde yaşayan yüzlerce yurttaşımız, Azerbaycan’ın hak sesini duyurmak için mitinge geldi. Buna ek olarak, Azerbaycan topraklarında kurulan sözde rejimin “dışişleri bakanı” olarak adlandırılan Masis Mayılyan’ın ABD’ye ziyaretinden ve yurttaşlarımızın Kongre’deki toplantılara karşı protestolarını özellikle belirtmem gerek. Temel olarak şunu belirtmek isterim ki, yurtdışındaki genç Azerbaycanlılarla yapılan ideolojik faaliyetler, Azerbaycan’ın haklı davasını desteklemek için yeni stratejiye göre güçlendirilmiştir.
Azerbaycan Diaspora Destek Fonu ile ortaklaşa düzenlenen Diaspora Gençlerinin Yaz Kampı, bu alanda Brüksel’deki geçirilen Azerbaycan Diaspora Kış Okulu yapılan çalışmalara birer örnektir. Projeye katılan gençlere kamp sırasında tarihi anavatanları hakkında daha fazla bilgi edinme şansı verilmektedir. Ayrıca onlara Azerbaycan hakkında verilen çeşitli bilgilere ek olarak, Karabağ hakikatleri de aşılanmakta, bilgilendirmeler yapılmakta, enformasyon teknolojilerinin hızlı geliştiği bu devirde yaşadıkları ülkelerin toplumlarına, ilgili kurumlarına bizim hakikatlerin doğru ulaştırılması teknikleri öğretilmekte, Ermenilerin provokasyonlarına karşı nasıl davranmaları ve karşı tedbirleri nasıl alacakları konularında da eğitimler yapılmaktadır.
Bu tür kampların organizasyonunun bir diğer önemli yanı da, tüm dünyada yaşayan Azerbaycan gençleri arasında bir ağ oluşturulmasıdır. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı ve Haydar Aliyev Fonu Başkanı Mehriban Aliyeva’nın inisiyatifiyle bazı ülkelerde açılan “Karabağ” Azerbaycan okullarının faydaları yadsınamaz.
Fransa, İsviçre, İsveç ve Polonya olmak üzere dört ülkede faaliyet göstermeye başlamış olan bu okulların amacı bu ülkelerde büyümekte olan Azerbaycanlı çocuklara, ana dillerini, edebiyatlarını, tarihlerini ve kültürlerini öğretmek, onlara ülkemiz hakkındaki hakikatleri şimdiden aşılamak, gelecekte ulusal kimliklerini korumaktır. Bu milli kimliği teşvik etmek ve halkımızın ve devletimizin çıkarlarını temsil etmektir.
Bu, artık bir gerçekliktir ki, Azerbaycan devleti güçlendikçe, diaspora faaliyetlerimiz lobicilikle güçlendikçe, Ermeni yalanları da açığa çıkmakta ve Ermenilerin Azerbaycan’a karşı haksız ve hiç bir hukuki dayanağı olmayan itham ve iddialarının uluslararası toplum tarafından kabul edilmediği bir gerçektir. Vaktiyle bir hayal gibi görünen konular artık tamamen bizim lehimize değişmektedir. Bugün bize karşı faaliyet gösteren yaklaşık 900 Ermeni diasporası örgütü karşısında bulundukları ülkede güçlü ve iyi organize olmuş bir Azerbaycan diasporası görecek ve dünyanın herhangi bir yerinde Azerbaycan’a karşı provokasyon yaparlarsa gerekli cevabı alacaklar. Azerbaycan’da diaspora politikasını icra eden bir kurum olarak Devlet Komitesi’nin ana faaliyetlerinden birisi de lobicilik kurmak ve güçlendirmektir...
Azerbaycan diasporasının temeli, kuruluşu ve ulusal dayanışmanın gelişimi ulu önder Haydar Aliyev’in, diasporanın gelişimi, teşkilatlanması işinin güçlendirilmesi de Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in eseri olmasına rağmen, bugün ülkemizin amaçlarına hizmet eden lobiciliğin başarılı çalışmaları da Azerbaycan’ın medeniyetinin, milli manevi değerlerinin, tarihinin tanıtılması konusundaki başarılar da Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Mehriban Aliyeva’nın paha biçilmez çalışmalarının sonucudur. Sayın Mehriban Aliyeva’nın Haydar Aliyev Vakfı’nın başkanı olarak başlattığı insani yardım projeleri, ülkemizin çeşitli uluslararası kuruluşlarda, çeşitli devletlerde ve dini topluluklarda olumlu bir imaj yaratması konusunda muazzam bir etki yarattı. Bu projeler sayesinde iletişim kurulmakta zorlanılan politikacıların ve devlet temsilcilerinin kapıları açılmaya başlanmıştır.
Azerbaycan diasporası örgütleri motive olmuş ve kuruldukları ülkeler Azerbaycan’a karşı elverişli koşullar yaratmış ve diasporanın faaliyetlerini kolaylaştırmıştır. Ülkemiz hakkındaki gerçek giderek yaygınlaşmakta ve bunun sonucu olarak yurttaşlarımızın ve diaspora üyelerinin yaşadıkları ülkelerin sosyo-politik yaşamına entegrasyonu yoğunlaşmakta ve lobicilik için verimli bir zemin oluşturmaktadır.
Bugün yurttaşlarımızın ve yurtdışında yaşayan örgütlerin koordinasyonunun zamanın gereklerini karşıladığını, birlik ve dayanışma ideolojisi etrafında oluşma sürecinin yapıldığını ve lobicilik için adımlar atıldığını güvenle söyleyebiliriz.
Gürcistan’daki yurttaşlarımızın eğitim de dahil olmak üzere uzun yıllar boyunca biriktirdikleri sorunları çözmek için neler yapıldı? Genel olarak bu ülkede yaşayan Azerbaycanlıların planları nelerdir?
Gürcistan’daki yurttaşlarımızın sorunları artık kademeli bir şekilde çözülmeye başlandı. Devlet Komitesi’nin temsilci heyeti Gürcistan’ı birkaç kez ziyaret etti. Heyet, Azerbaycanlıların yoğun nüfuslu bölgelerindeki kırsal bölgeyi gezdi ve onları dinledi, sorunlarını ve endişelerini öğrendi. Bütün bunlar, Gürcistan yetkilileriyle olduğu kadar ilgili yetkililerle yapılan toplantılarda özetlendi ve tartışıldı.
Görüşmeler ve ziyaretler sonucunda Azerbaycanlıların Marneuli bölgesinde Entegrasyon Merkezi açıldı. Haydar Aliyev Vakfı tarafından bazı köylerde sosyo-ekonomik sorunlara yönelik modern teknik ekipman, tekerlekli sandalyeler ve projelerle çeşitli ambulanslar sağlandı. Azerbaycan okullarına ders kitapları ve bilgisayarlar sağlama konusu, ilgili devlet kurumlarıyla işbirliği sonucunda çözülmüştür. Gürcistan Azerbaycanlılarının sorunları her zaman Azerbaycan devletinin dikkat odağında olmuştur ve Haydar Aliyev Vakfı’nın desteğiyle yurttaşlarımızın yaşam koşullarını iyileştirmek için bir dizi proje uygulanmaktadır.
Yıllardır Türkiye’de ikametsiz olarak yaşayan Azerbaycanlıların sorunları çözüldü mü?
Bildiğiniz gibi, 1990’ların başından beri Azerbaycan’dan, özellikle Nahçivan’dan, Türkiye’nin başta İstanbul olmak üzere çeşitli şehirlere kayda değer bir göç akını oldu. O zaman, SSCB pasaportu ile ülkeye seyahat eden bazı yurttaşlarımız çeşitli nedenlerle geri dönemedi ve Azerbaycan kimliklerini alamadılar. Böylece binlerce insan yıllardır Türkiye’de de yasadışı bir şekilde ikamet ediyor ve artık geçersiz SSCB pasaportları ile bu insanlar bir çok haktan mahrum kaldılar. Ne yazık ki, bu insanların büyüyen çocukları ve hatta torunları da bu ülkede pasaportsuz ve gerekli izinlerden mahrum göçmen halinde yaşamaya devam etmişlerdir.
Azerbaycan ve Türkiye hükümetleri, İstanbul’da Azerbaycanlıların kompakt yaşadıkları bir bölgesinde bu insanların eğitim, sağlık ve diğer birçok sorununu ele almak ve çözmek için birlikte çalışmaktadır. Bu çerçevede, Diaspora, Göç Servisi, Dışişleri Bakanlığı ve diğer örgütlerle Devlet Komitesi’nin bir temsilcileri, Türkiye’nin ilgili devlet kurumlarıyla birlikte çalışmaya başlamıştır. Bu yılın Eylül ayında Türkiye’ye yaptığımız ziyarette İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ile görüşmemizde, soydaşlarımızın şimdilik “insani” olarak adlandırılan geçici ikamet belgeleri almalarını sağlamak için bir anlaşmaya vardık. Bu anlaşma uyarınca, Devlet Komitesi bunların bir kısmı için hazırladığı listeyi Türkiye tarafına verecek ve bu liste çerçevesinde geçici ikamet vesikaları dağıtılmaya başlanacaktır.
Bu konu sadece Türkiye’de yaşayan soydaşlarımız için değil, Kazakistan ve Rusya gibi ülkelerde yaşayan soydaşlarımız için de geçerlidir ve bu yönde çalışmaya devam ediyoruz.
Türkiye’deki Azerbaycan Diasporasının Faaliyetini Nasıl Değerlendiriyorsunuz?
Azerbaycan diasporasının Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgili olarak, Devlet Komitesi son zamanlarda tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye’deki diasporamızı akademik seviyeye çıkarmak, özellikle öğrenciler ve gençlerle, çeşitli üniversitelerde çalışan akademisyenler, işadamları, yaşadıkları toplumun kültürüne, sanatına katkı sağlayan soydaşlarımızla işbirliğinin geliştirilmesine özel önem verilmektedir. Bu çerçevede çok sayıda etkinlik gerçekleştirilmiştir ve bunlar devam etmektedir. Bu süre zarfında, Türkiye’de yaşayan yurttaşlarımızla, bir çok görüşme yapılmıştır.
Bu görüşmeler çerçevesinde Azerbaycan toplumunun temsilcileri tarafından ileri sürülen projeleri desteklemek amacıyla Azerbaycan Diasporasına Destek Fonu’nun geniş bir sunumunun yapıldığı birkaç toplantı gerçekleştirildi. Aynı zamanda, 7 Şubat 2019’da Azerbaycan Diaspora Destek Fonu ve Marmara Grubu Türkiye Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı işbirliği mutabakat zaptı imzaladı. Ayrıca, Türkiye’de yaşayan 1918-1920 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin varislerine Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in devletçilik geleneklerine verdiği önemin bir ifadesi olarak “Cumhuriyetin 100. Yıldönümü” madalyası verildi.
Soydaşlarımızın talebi üzerine Diaspora Destek Fonu aracılığıyla Türkiye’deki Azerbaycan kültürü ve sanatının tanıtımına dair projeler desteklendi. Bir diğer önemli olay, Devlet Komitesi, Azerbaycan Büyükelçiliği ve Türkiye’deki Genç Azerbaycanlı Doktorlar Derneği tarafından Başkent Ankara’da “Örnek Hekim Olmaya Doğru” Azerbaycanlı hekim ve tıp alanında eğitim alan öğrencilerin 6. Forumu yapılmıştır.
Görünüşe göre, Diaspora politikasının uygulanması için bir çok önemli çalışmalar yapılmış. Ancak tüm bunların içerisinde seçecek olursanız hangilerinden özellikle bahsederdiniz?
Diaspora Devlet Komitesi’nin “Stratejik Yol Haritası” geliştirilmiş ve tutarlı bir şekilde yürütülmüştür; Komite nezdinde Diaspora’ya Destek Fonu kurulmuştur. Fona, şimdiye kadar dernekler tarafından sunulan 66 projeden 32 projeyi, aynı şekilde bireysel müracatlardan 16 projeyi destekleyerek finanse etmiştir; Komite İnternet Televizyonu Diaspora TV ve İnternet Radyosu Diaspora FM kuruldu. Ayda iki kez, “Vatan Uzak Değil” programı ayda iki kez Public TV’de yayınlanmaktadır. Programlar yurtdışında yaşayan yurttaşlarımızın yaşamını ve faaliyetlerini, Azerbaycan diasporasının faaliyetlerini, Devlet Komitesinin faaliyetlerini kapsamaktadır.
Azerbaycan Diaspora Bilgi Sistemi (www.elmidiaspora.az/) oluşturulmuş ve sürekli zenginleştirilmiştir ve halen 500 Azerbaycanlı bilim insanı hakkında bilgi sisteme yerleştirilmiştir.
Farklı ülkelerde yaşayan Azerbaycanlıların biyografilerinin toplandığı ve sürekli olarak güncellendiği www.azerbaycan.li adresinde bir İnternet adresi kurulmuştur. İlk kez, bir İnfografik diaspora haritası (http://www.diasporamap.com/) oluşturuldu kullanıma sunuldu. Şu anda harita 48 ülkeden 538 kuruluş hakkında bilgi içermektedir.
Diaspora kuruluşlarına teknik destek programı kapsamında 106 kuruluşa web sitelerinin ve e-posta hizmetlerinin geliştirilmesi için uygun destek sağlanmıştır ve bu destekler devam etmektedir.
Almanya, Fransa, Türkiye, Ukrayna ve Gürcistan’dan Azerbaycan cemiyetlerinin temsilcileri, Diaspora Devlet Komitesi’nin desteği ve organizasyonu ile 16-21 Aralık 2019 tarihlerinde ülkemizi ziyaret ettiler. Ziyaret, ulusal liderin mezarını ve Şehitler Bağını ziyaret ederek başladı. Heyet, Haydar Aliyev Merkezini de ziyaret etti ve bir dizi üst düzey devlet ve hükümet yetkilileriyle bir araya geldi.
Ziyaret çerçevesinde soydaşlarımız Masazir kasabasındaki göçmen aileleri, Hocalı şehitleri ve Nisan şehitlerindeki ailelerini ziyaret ettiler. Aynı şekilde Ermeni işgalinden kurtarılan ve önemli altyapı ve üstyapı yatırımları yapılarak yeniden yaşanılır yer haline getirilen Çocuk Mercanlı köyü ziyaret edildi. Aynı şekilde Nisan Şehitleri Anıtı, köy ortaokulu ve köy camisini de ziyaret ettiler.
Devlet Komitesi’nin bir diğer programı olan “Beyin Kazanmak” adlı programı ile yurtdışında başarılı olan gençlerimizin ülkemize ziyaretleri organize edilmektedir. Davet edilen gençlerin burada üniversite yönetimi, akademik kadroları ve öğrencileri ile görüşmeleri sağlanmaktadır. İki genç bu doğrultuda ADA Üniversitesi ve Azerbaycan Teknik Üniversitesi’ni daha önce ziyaret etmiş ve ilgili toplantılar yapmıştır.
Diaspora Devlet Komitesi, 29 Ocak 2019 tarihinde Azerbaycan Bilimler Akademisi ile; 15 Şubat 2019 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Vatandaşlık Hizmeti ve Sosyal İnovasyon Ajansı ile ve 1 Temmuz 2019 tarihinde de Ekonomik Reformların Analizi ve İletişim Merkezi ile karşılıklı işbirliği memorandumu imzalandı.
Mevzuat çerçevesinin iyileştirilmesi için çalışmalar yapılmıştır. “Diaspora faaliyetindeki hizmetleri Hizmet Madalyası’nın oluşturulmasıyla ilgili bir yasa tasarısı kabul edildi. Bu bağlamda, Sayın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 25 Aralık 2019 tarihli kararnamesi ile Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Şilt ve Madalyalarını Oluşturma Kanunu’nda değişiklikler yapılmıştır.
Fuad Bey, 2020’de Devlet Komitesinin faaliyetlerinde ne gibi yenilikler bekleniyor? Gelecek planlarınız hakkında neler söylersiniz?
Öncelikle şunu söylemek isterim ki, küreselleşmiş dünyada Azerbaycan dilini, milli kimliğini ve kültürünü koruma konusu Azerbaycan diasporası için de güncel bir konudur. Bu konuda Devlet Komitesinin desteğiyle yurtdışındaki yurttaşlarımız için bir ders kitabı hazırladık Kitabın farklı ülkelerdeki Azerbaycan dilinde eğitim yapan okullarda dağıtılması ve ayrıca kaç ülkede daha “Karabağ” okullarının açılması planlanmaktadır.
Farklı ülke ve şehirlerde Azerbaycan Evleri yaratma sürecine devam etmeyi ve önümüzdeki yıl 8 yerde daha bu tür merkezler kurmayı planlıyoruz. Tek logolu Azerbaycan evleri, yurtdışındaki her bir vatandaşımız için açık alan olacaktır. Burada çeşitli etkinlikler ve çalışmalar için bir araya gelebilecekler.
Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya Federasyonu’nda birçok kültürel projenin yapılması planlanmaktadır. Bu projelerin uygulanmasına Şubat 2020’de başlanacaktır. Önümüzdeki yıl, soydaşlarımızın dört gözle beklediği “Soydaşlar Hakkında Kanun”un yeni parlamentoda kabul edilmesini umuyoruz.
“Yurtdışında yaşayan düşük gelirli Azerbaycanlılara sosyal yardım sağlama kuralları” oluşturma çalışmaları devam etmektedir.
Vatandaşlarımız arasında yeni bir iletişim platformu üzerinde çalışıyoruz ve çalışmalar şimdi tamamlanmak üzere ve büyük olasılıkla soydaşlarımız Şubat ayından itibaren bunu kullanabilecekler.
Büyük projelerimizden biri de Azerbaycan-Türkiye Kültür Vakfı’nın kurulması. Tüm teknik sorunlar çözüldü ve önümüzdeki yıl açmayı planlıyoruz. Bu Türkiye’deki en büyük vakıflarımızdan birisi olacak. Türkçe konuşan ülkelerden diaspora gençleri için yaz kampı önerileri tartışılıyor ve yakın gelecekte somut kararlar verilecek. Azerbaycanlı akademisyenlerin ağları ile ilgili projelerimiz var ve şu anda bu konuda çalışıyoruz.
Kısacası, çok fazla planımız var ve Devlet Komitesi olarak Azerbaycan diasporasının faaliyetlerini güçlendirmeyi, lobi faaliyetlerine aktif katılımı ve Azerbaycan’ın tarihi ve kültürel mirasını teşvik etmek için ilginç ve etkili projelerin uygulanmasını amaçlamaktadır.
Hedefimiz, yaşadığı ülkeye bakmaksızın, her bir soydaşımızın bağımsız ve güçlü Azerbaycan devletini kendi yanında görmesini ve hissetmesini sağlamaktır.
Yurtdışındaki soydaşlarımıza gösterilen özen ve ilgiden bahsetmişken, bugünlerde Almanya’da açılan Azerbaycan Evini hatırladım. Soydaşlarımıza da konuşmalarında, bunun kendilerine verilen yüksek önemin bir nişanesi olarak gördüklerini ifade ettiler.
2019, yurtdışında yaşayan soydaşlarımız için Azerbaycan Evlerinin açılışı ile de akıllarda kaldı.
Genel olarak Almanya, Macaristan, İspanya, İtalya, Belçika, Polonya, Ukrayna, Gürcistan ve Türkiye’deki Azerbaycan evleri soydaşlarımızın için yapılmış ve faaliyete geçirilmiştir. Bu doğrultuda çalışmalar devam etmektedir. Almanya’da Azerbaycan Evleri hem Berlin’de hem de Köln’de faaliyet göstermektedir. Gelecek yıl 8 Azerbaycan Evi’nin daha açılması planlanıyor.
Azerbaycan Evlerini çok önemsemekteyiz. Soydaşlarımızın birliği, işbirliği ve yerel topluma entegrasyonları açısından özel önem taşımaktadır. Bu anlamda evlerin faaliyetlerine özel önem vermekteyiz. Bu evler Azerbaycan Devletini ve halkını seven ve ulusal çıkarlarımızı önemseyen herkese açıktır. Umarım Azerbaycan Evleri yurtdışında yaşayan yurttaşlarımızın örgütlenmesinde ve dayanışmasında önemli ve önemli bir rol oynayacaktır. Koordinasyon Konseylerinin kurulması ile vakıflarımız daha da güçlendirilecektir.
Her ülkede, soydaşlarımızın kompakt yaşadığı her şehirde, onların toplanıp sorunları tartışabileceği ve paylaşabileceği bir mekan oluşturmaya çalışıyoruz. Azerbaycan Evleri Azerbaycanlıların, buluşma yerleri ve müzakereleri için bir odak noktadır.
Fuad Bey, konuşmalarınızdan birinde yurtdışında yaşayan Azerbaycanlıların bir ağının oluşturulması çalışmalarının sürdüğünü söylemiştiniz. Bu konudaki düşünceleriniz nelerdir?
Devlet Komitesi olarak, devlet politikasına ve devlet başkanının talimatlarına uygun olarak, dünya Azerbaycanlılarını birbirine bağlamak ve Türk Dünyasının birliğini güçlendirmek için mümkün olan her şeyi yapıyoruz ve bu çalışma istikrarlı bir şekilde yürütülüyor.
Bugün, Azerbaycan Diasporası ile ilgili haberler, nerede yaşadıklarına bakılmaksızın, 7318 e-posta adresine veya telefon numarasına gönderilmektedir. Soydaşlarımızın mülakatları, yurtdışındaki yaşamları ve faaliyetleri topluma sunulmakta, bibliyografik banka oluşturulmaktadır. Onların devletimiz ve devletçiliğimiz etrafındaki faaliyetleri teşvik edilmektedir. Azerbaycan diasporası ile ilgili haberler derhal Komite’nin resmi internet sitesinde ve sosyal medyasında yayınlanmaktadır. Tabii ki, bu çalışmalar devam ediyor ve sürekli gelişiyor.
Türk Dünyası birliği ifadesini kullanıyorsunuz. Bu alanda çalışmalar hangi noktadadır? Devlet Diaspora Komitesi tarafından bu alanda hangi adımlar atılmaktadır?
Azerbaycan Cumhuriyeti Diasporası Devlet Komitesi, Kazakistan Cumhuriyeti Vatandaş Fonu ve Yurt Dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı, diaspora politikası alanında işbirliği hakkında bir Mutabakat Zaptı imzalamıştır. Aynı zamanda Türk Dünyasındaki güncel ve önemli haberler ile Türk ve Azerbaycan diasporasının faaliyetleri hakkında bilgi vermek için “Türkiye-Azerbaycan” dergisi yayınlandı. Türkiye Azerbaycan Dergisi, Devlet Komitesi’nin desteği “Türkiye Azerbaycan Ortak Yayını olarak üç ayda bir Türkçe olarak yayınlanmaktadır. Türkiye, Azerbaycan ve dünyanın çeşitli ülkelerindeki devlet ve kamu kuruluşlarına, diaspora STK’larına ücretsiz olarak dağıtılmaktadır.
Türkiye-Azerbaycan ilişkileri, her iki ülke Cumhurbaşkanlarının dostluk ve kardeşlik konularına geniş yer ayıran derginin üçüncü sayısı, Ekim ayında Bakü’de yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi VII. Zirvesi şerefine “Türk Konseyi Özel Sayısı” olarak çıktı. Bu zirvenin Azerbaycan’da yapılması, zirvede alınan kararlar, Özbekistan’ın Konsey’e kabulü, Macaristan’ın gözlemci olarak temsili, Budapeşte bölge ofisinin açılması, Uluslararası Türk Kültürü ve Miras Vakfı’nın Bakü’de resmi ofisinin açılması, yine Bakü’de Türkçe konuşan ülkeleri diasporalarının arasında değişim programının açılması, Berlin ve New York’ta Türk Keneşi üye devletlerinin diasporalarına yönelik potansiyel eğitim programlarının düzenlenmesi açısından 2019 senesi özel önem taşımaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti’nde 8 Kasım 2018’de yapılan toplantıda, Türkiye ve Azerbaycan’ın diaspora alanındaki deneyimlerini Türk Konseyi’nin diğer üyeleriyle paylaşmak, 2018-2019 yıllarında Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan’daki uluslararası gençlik kampı çerçevesinde seminerler düzenlemesi önerisi ve Yaz Gençlik Kampı’nın Kazakistan’da yapılması oybirliğiyle kabul edildi.
Bununla beraber, 2019’da Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan’daki diaspora örgütleri arasındaki birlik ve dayanışma duygusunu artırmak amacıyla diaspora örgütleri ve STK temsilcileri için ortak eğitimlerin Türkiye tarafının desteğiyle Amerika’da yapılması konusunda anlaşma sağlanmıştır.
8 Şubat 2019’da Ankara’da düzenlenen 3. toplantıdan sonra Bakü’de Değişim Programı başlatıldı. Toplantıya, Devlet Diaspora Komitesi temsilcileri, Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan’ın ilgili organları, bu ülkelerin Azerbaycan’daki büyükelçileri ve diğer konuklar katıldı. Deneyim alışverişinin etkinliğini artırmak için fikir ve önerilerin yapıldığı toplantıda alınacak özel tedbirler tartışıldı.
Türkçe Konuşan Diasporalara Yönelik Birinci Kapasite Geliştirme Eğitim Programı’nın bir sonraki etkinliği 27 Mart 2019’da Almanya’da gerçekleştirildi. Eğitim programının temel amacı, Türkçe konuşan ülkelerin diasporaları arasındaki etkileşimi güçlendirmek ve ortak çalışmalar yapmaktır.
28 Eylül 2019 tarihinde, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Diasporaları - Kapasite Geliştirme Programı’nın bir sonraki toplantısı ABD’deki Diaspora Devlet Komitesi tarafından düzenlendi. ABD merkezli eğitim programı aynı zamanda I. Kapasite Geliştirme Eğitim Programının ayrılmaz bir parçasıdır.
Türkçenin konuşulduğu ülkelerin diaspora gençleri için gelecekteki işbirliğini daha da güçlendirmek ve Türk diasporasının oluşumunu desteklemek amacıyla diaspora ile ortak kampların kurulması konusunda Devlet Diaspora Komitesi’nin önerisi de gündemdedir. Aynı zamanda, Devlet Komitesi tarafından geliştirilen Türkçe Konuşan Diasporaların Geliştirilmesi için Stratejik Yol Haritası benimsenmiş ve Yol Haritasına uygun olarak başka faaliyetler yapılması konusunda anlaşmaya varılmıştır. Bütün bunlar Türkçe konuşan Diasporaların birliğine hizmet etmektedir.
Fuad Bey, gençler hakkında bir soru sormak istiyorum. Azerbaycan diasporasında gençlerin rolü nedir? Ülkemizde yapılan reformlardan da anlaşılacağı üzere, gençlere öncelik tanınmakta ve gençler teşvik edilmektedir. Diaspora alanında gençlerin konumu nedir, gençlerimizin aktifliğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ümummilli lider Haydar Aliyev’in sözleriyle diyecek olursak “Gençlik bizim geleceğimizdir.” Azerbaycan diasporasındaki gençler oldukça aktiftir ve vatanlarını, devletlerini seviyorlar. Diaspora gönüllü bir faaliyettir. Ancak bir komite olarak seçmiyoruz ya da atamıyoruz. Herkes kalbinin sesini dinleyerek devletlerini layıkınca onurlu bir şekilde temsil etmeye çalışır. Tabii ki, gençlik diasporada faaliyetlerinde de ön plandadır ve bu da doğaldır.
Çünkü gençler daha çeviktir, dil becerileri, bakış açısı ve modern bilgi ve iletişim vasıtalarını daha hızlı ve kolay kullanabilmektedirler. Bütün bunlar gençlerin ön plana çıkmasını sağlayan doğal bir süreçtir. Diaspora Gençleri için yaz kampları düzenlenmektedir. Şeki şehirinde “Cumhuriyetin 100. yıldönümü” adında birinci ve Şamahı’da da 2. Yaz Kampı “Nasimi-650” yapıldı. Kamplara katılım için 54 ülkeden 700 genç başvurdu ve 280 gence katılım imkanı sağlandı.
Diaspora gençleri için Kış Kampı, Avrupa’nın siyasi merkezi Brüksel’de düzenlendi. Azerbaycan Diaspora Gönüllüleri Programı uygulanmaktadır. Diaspora gönüllülerine 609 genç başvurdu. Bu muazzam cazibe göz önüne alındığında, Nizami Sinema Merkezi’nde onlarla genel bir toplantı yaptık. Ardından gönüllüler grup eğitimlerine katıldılar. Azerbaycan Diaspora Gönüllüleri Programı uygulanmaktadır. Diaspora gönüllülerine 609 genç başvurdu. Bu muazzam cazibe göz önüne alındığında, Nizami Sinema Merkezi’nde onlarla genel bir toplantı yaptık. Ardından gönüllüler grup eğitimine katılırlar. Bütün bunlar gençlerle yapılan çalışmaların bir parçasıdır ve bu sürekli niteliktedir.
Çok teşekkür ederim, Fuad Bey, son olarak önemli günler geliyor. 31 Aralık - Dünya Azerbaycanlıları Hemreylik Günü, yeni yıl gibi. Bu konuda herhangi şey söylemek ister misiniz?
31 Aralık - Dünya Azerbaycanlıları Hemreylik Günü vesilesiyle tüm halkımızı ve yurtdışında yaşayan soydaşlarımızı kutluyorum. 2020 yılında Azerbaycan topraklarının işgalden kurtulmasını, toprak bütünlüğümüzün yeniden sağlanmasını ve kendi öz yurtlarından zorla çıkarılarak göçmen konumuna düşürülmüş kişilerin kendi yurtlarına geri dönmelerini arzu ediyorum
