Bakan Soylu bu konudaki açıklamasında şunları söyledi: “Türkiye’de ikametsiz yaşayan Azerbaycanlıların hukuki statüsünün legalleştirilmesı ile ilgili meseleden haberdarız ve bunun üzerinde çalışıyoruz.”
Onun sözlerine göre, mevcut sorunla ilgili uygun adımlar atılacak “Meseleden bilgimiz var. Bunun üzerinde çalışıyoruz. Türkiye hükumetinin genel göç politikası çerçevesinde çalışmalar yapıyoruz. Azerbaycan bizim canımız, Azerbaycanlılar bizim kardeşlerimizdir. Hiç merak etmeyin. Bu mesele yakın zamanda çözüm bulacak”.
Türkiye’de, özellikle İstanbul’da izinsiz yerleşmiş Azerbaycanlıların hukuki statüsünün legalleştirilmesi meselesi hayli zamandır gündemdedir. Öyle ki, bir müddet önce tahmini sayısı binden fazla olan, 1990’lı yıllarda Türkiye’ye göç eden ve şu anda orada yasadışı ikamet eden Azerbaycanlılarla ilgili Diasporadan Sorumlu Devlet Komitesi çalışma grubu oluşturuldu, bu ailelerin listeye alınmasına başlandı ve meselenin aşamalı çözümünün gerçekleşeceği konusunda bilgi verildi. Hatta Azerbaycan Diasporadan Sorumlu Devlet Komitesi bile vatandaşlarının Türkiye’deki sivil yasal göçmen hayatından kurtulması için ilk girişimleri de gösterdi. Eylül’ün sonlarında Azerbaycan’dan gayri yasal göçmenlerin İstanbul’un çeşitli semtlerinde toplu yaşadıkları bölgelerde bir dizi toplantılar yapıldı. Ayrıca Azerbaycan’ın İç ve Dışişleri Bakanlıkları, Diasporadan Sorumlu Devlet Komitesi, Göç Dairesi, Eğitim Bakanlığı, “ASAN Hizmet” in de dahil olduğu 13 devlet kurumunun uzmanları sorunun incelenmesine yönlendirildiler.
Hatırlanacağı üzere bu konuda daha önce Azerbaycan Devlet Diaspora Komitesi Başkanı Fuad Muradov İstanbul’da bir toplantıda açıklamalarda bulunarak şunları söylemişti. Türkiye’de yaşayan Azerbaycanlıların sınır dışı edileceğine dair birtakım haberlerin gerçeği yansıtmadığını belirterek bu söylentilerin kasıtlı yapıldığını vurgulamıştı. Türkiye ile Azerbaycan ilişkilerini zedelemek için bu haberlerin çıkarıldığını ifade eden Muradov, şunları kaydetmişti:
“Soydaşlarımızın sınır dışı edileceğine dair birtakım haberler yayıldı. Biz bunun üzerine birtakım araştırmalar yaptık ve hükümet düzeyinde böyle bir şeyin söz konusu olmadığını gördük. Kanaatimizce bu haberlerin yayılmasında iki ülke ilişkilerinin bozulmasına isteyen Ermeni gruplar olabilir. Çünkü açıklanmış resmi bir mesele yok. Bunun gündeme getirenler dediğim gibi bir takım Ermeni güçleri olabilir. Bizim kardeşliğimiz, dostluğumuz öyle bir seviyedeki Türkiye ile Azerbaycan arasında böyle bir sorun kesinlikle yaşanamaz.”
Azerbaycan Devlet Diaspora Komitesi Türkiye’de yaşayan Azerbaycanlıları sorunları üzerinde uzun süredir çalışmaktadır. Yakın bir zamanda bu sorunların önemli ölçüde çözüleceği beklenmektedir.
8 Eylül 2019 tarihinde Bakü’de, Devlet Komitesi’nin önerilerine dayanarak, Azerbaycan ile Türkiye arasında Ortak Hükümetlerarası Ekonomik İşbirliği Komisyonu’nun sekizinci toplantısında yapılan protokolün, sorunun çözümüne yönelik önemli hükümler içerdiği belirtilmelidir. Protokol, Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Novruz Mammadov ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay tarafından imzalandı.
23 Eylül 2019 tarihinde Devlet Diaspora Komitesi Başkanı Fuad Muradov’un Türkiye ziyareti sırasında İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ile Türkiye’de yaşayan Azerbaycanlıların sorunları ele alınmıştır. Toplantıya İstanbul Azerbaycan Başkonsolosu Mesim Haciyev, İstanbul Göç İdaresi Başkanı Recep Batu, Devlet Komitesi, Azerbaycan İstanbul Başkonsolosluğu ve İstanbul Valiliği görevlileri de katıldı.
Devlet Komitesi Başkanı Fuad Muradov, İstanbul’da oturma iznine sahip olmadan yaşayan Azerbaycanlıların sorunlarının Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dikkat merkezinde olduğunu, bu konuda her iki ülkenin Cumhurbaşkanlarının sorumlu devlet kurumlarına bu çerçevede Devlet Diaspora Komitesine net görevler verdiğini söyledi. İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, sorunu çözmek için gerekli tüm önlemleri almaya hazır olduklarını ve Azerbaycanlıların Türkiye’de yaşamak için en uygun çözüm olarak “insancıl” olarak adlandırılan Türkiye’de yaşamalarına izin verilmesi gerektiğini söyledi. Bu bağlamda, 5 Aralık 2019 tarihinde Devlet Komitesi temsilcisi İstanbul’u ziyaret ederek İstanbul Göç Dairesi Müdürü Recep Top ile görüşmüştür. Görüşmede, Devlet Komitesi’nin Azerbaycan ve Türkiye’nin ilgili kurumları ile geçtiğimiz dönemde ortak çalışmaların yanı sıra, elde edilmiş mutabakat çerçevesinde Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlığı bulunmayan 66 kişinin vatandaşlık işlemi tamamlanmıştır. Bu 66 kişinin İstanbul’da yaşayabilmesi için gerekli ikamet vs. işlemleri için İstanbul Göç İdaresi ile gerekli prosedürel görüşmeler yapılmıştır. Bunun için müracaatların hızlı bir şekilde tamamlanması ve bir an önce başvuruların bir kısmının müspet neticelenmesi beklenmektedir.
Devlet Komitesi, mültecilerin zamanında ve zamanında tamamlanması ve desteklenmesi amacıyla farkındalık artırma faaliyetleri yürütmüş ve itirazlarını kaydetmiştir. Yakın gelecekte bir gruba insan hayatını yaşama izni verilecektir
