TÜRKİYE & AZERBAYCAN Dergilerimiz Röportajlar Makaleler Diaspora Sosyal Medya İnfografik Makale Çağrısı Hakkımızda İletişim
Türkiye - Azerbaycan Siyasi İlişkilerinin Kısa Tarihçesi | Türkiye Azerbaycan Dergisi

Türkiye - Azerbaycan Siyasi İlişkilerinin Kısa Tarihçesi

Tarihi kardeşlikten günümüze gelen Türkiye - Azerbaycan ilişkileri çok boyutlu ve stratejik düzeydedir.

Türkiye, 30 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti'ni 9 Kasım 1991'de tanıyan ilk devlet olmuştur. Diplomatik ilişkiler 14 Ocak 1992'de kurulmuş ve Türkiye’nin Bakü’de başkonsolosluk olarak görev yapmakta olan temsilciliği büyükelçilik düzeyine yükseltilmiştir. Azerbaycan’da ayrıca Türkiye’nin Nahçıvan ve Gence Başkonsoloslukları faaliyet göstermektedir. Azerbaycan’ın ise Ankara’daki büyükelçiliğinin yanı sıra İstanbul ve Kars’ta da başkonsoloslukları bulunmaktadır.

 

Türkiye’nin Azerbaycan’la ilişkileri çok boyutlu ve stratejik düzeydedir. Yoğun şekilde devam eden karşılıklı üst düzey ziyaretler, ilişkilerin arkasındaki en önemli itici güçtür. İki ülke devlet yetkililerinin göreve geldikten veya sembolik önemi haiz gelişmelerin ardından diğer ülkeyi öncelikli olarak ziyaret etmeleri şeklinde bir gelenek yerleşmiştir.

 

İkili ilişkilerin daha da güçlendirilmesi amacıyla 2010 yılında Cumhurbaşkanları düzeyinde Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) mekanizması tesis edilmiştir.

 

Azerbaycan ile tesis edilen Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan, Türkiye-Azerbaycan-İran ve Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan üçlü toplantıları, bölgesel istikrar, barış ve refaha katkı sağlayan önemli mekanizmalardır. Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan ile Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan üçlü toplantı süreçleri devlet başkanları seviyesine de çıkartılmıştır. 2017 yılında Türkiye-Azerbaycan-Pakistan üçlü mekanizması tesis edilmiş ve ilk toplantısı 30 Kasım 2017 tarihinde Bakü’de gerçekleştirilmiştir. Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan-İran’ın dışişleri bakanları bölgesel işbirliğini konuşmak üzere Bakü’de ilk kez dörtlü toplantı 15 Mart 2018 tarihinde düzenlenmiştir.

 

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki tek kara bağlantısını oluşturan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, ikili ilişkiler açısından ayrı bir yer tutmaktadır. Ermenistan, İran ve Türkiye arasında kalan ve Azerbaycan'dan fiziken ayrı olan, tarihte "Türk Kapısı" olarak da tasvir edilegelen Nahçıvan, Türkiye’nin Azerbaycan halkı ile doğrudan bağlantı noktasını oluşturmaktadır.

 

Türkiye, Karabağ sorununun Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü ve egemenliği çerçevesinde, barışçıl yollarla bir an önce çözüme kavuşturulması için çaba sarf etmektedir. Bu çerçevede, AGİT Minsk Grubu’nun bir üyesi olarak, girişimlerini sürdürmekte ve özellikle Nisan 2016’da temas hattında ve Azerbaycan-Ermenistan sınırının belirli kesimlerinde yaşanan şiddetli çatışmalar ve can kayıpları ertesinde endişelerini ve müzakerelere hız verilmesi yönündeki çağrısını her fırsatta dile getirmektedir. Bunun yanında Türkiye, Nisan 2016’daki çatışmalar sırasında Azerbaycan’a destek verdiğini de ifade etmiştir. 2017 yılında teşebbüs edilen 15 Temmuz Hain Darbe Girişimi’nin ardından Azerbaycan, Türkiye’ye ilk destek veren ülkelerden biri olmuştur.

 

Enerji alanında Bakü-Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı ve Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz Boru Hattı’ndan sonra TANAP’ın da tamamlanmasıyla iki ülke aynı zamanda stratejik açıdan son derece güçlü enerji hatlarıyla da birbirine bağlanmıştır. Coğrafi olarak son derece önemli ulaşım koridorları üzerinde bulunan Türkiye ve Azerbaycan arasında Bakü – Tiflis-Kars Demir Yolu’nun açılmasıyla birlikte ekonomik, beşeri, kültürel ilişkiler iki ülke arasında daha da artmıştır.