Macaristan Cumhuriyeti Başbakanı Viktor Orban zirvenin düzenlenmesi için Başkan İlham Aliyev'e minnettarlığını ve şükranlarını ileterek konuşmasına başladı. Orban Bakü’ye sık sık geldiğini ve ziyaretlerinin her defasında gördüğü fantastik gelişmeler için Azerbaycan Cumhurbaşkanını tebrik etti. Ayrıca Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sooronbay Jeenbekov'u başarılı dönem başkanlığı için tebrik etti.
Viktor Orban konuşmasını şöyle sürdürdü: Kıpçakların büyük dostu Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'i en yüksek ödülü aldığı için tebrik etmek istiyorum. Kıpçakların Macaristan'da yaşadığını herkes bilmez ve Macarların çoğunun damarlarında Kıpçak kanı akmaktadır. Hatta Macaristan’daki Kıpçakların kendi belediyeleri ve kendi öz yönetimleri vardır. Sayın Cumhurbaşkanı Nazarbayev, Macar Kıpçaklarının onursal başkanıdır. Her yıl Kıpçaklar buluştuğunda biz onu Macaristan'dan selamlıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı, sizi en yüksek ödül için tebrik ediyoruz.
Bir yıl önce Kırgızistan’da bu toplantıya katılma fırsatım oldu. Biz beş yıldır Türk Keneşi Parlamenterler Meclisi üyesiyiz ve aynı zamanda Uluslararası Türk Akademisi’nin çalışmalarına katılıyoruz. Türk Konseyi'ne katkı sağlamak için gözlemci üye olduk. Türk Konseyi’nin Avrupa ile ilişkilerini geliştirilmesinde önemli roller oynamak istiyoruz. Türk Konseyi'nin kısa süre önce açılışı yapılan Avrupa Temsilcilik Ofisi bu konuda büyük role sahip olacaktır. Bu kalıcı bir temsildir, ancak aynı zamanda iş forumları ve kültürel etkinlikler için de bir platform sağlayacaktır. Delegelerinizi almak için sabırsızlanıyoruz ki, böylece çalışmalar en kısa sürede başlayabilsin. Ve ayrıca bugün genel merkez anlaşmasının imzalanması konusunda anlaştıkları için Ekselansları'na teşekkür ederim.
Sayın Devlet Başkanları, biz ekonomik ve ticari işbirliğine büyük önem veriyoruz. Macaristan’ın ihracatı gayri safi yurt içi hasılamızın %85’ini oluşturuyor. Geçtiğimiz yıl %5’lik bir ekonomik büyüme kaydettik ve bu büyüme bu yıl da tekrarlanacak. Macar firmalarının yurtdışında yatırım yapmalarına yardımcı olmak için bir yatırım programı başlattık ve onları destekliyoruz. Başbakanlığım sırasında Macaristan ile Türk Keneşi Üye Devletleri arasındaki ticaret hacminin iki katına çıkarak dört milyar dolara ulaşmıştır. Macar Eximbank'ın Türk Keneşi Üye Devletleri için bir kredi limiti açtığını bildirmek isterim. Bu kredilerden hem sizin firmalarınız ve hem de Macar firmaları birlikte istifade edebilecektir. Macaristan-Türkiye firmaları için 195 milyon Euro; Macaristan-Kazakistan işbirliği için 80 milyon Euro; Macaristan-Özbekistan işbirliği için 80 milyon Euro; Macaristan-Azerbaycan işbirliği için 80 milyon Euro ve Macaristan-Kırgızistan işbirliği için 27 milyon Euro kredi açtık. Türk Konseyi’nin Ticaret ve Sanayi Odası’nın çalışmalarına aktif olarak katılıyoruz. Firmalarınız bu kredi limitlerini kullandığında,bu limitleri daha da artırabiliriz.
Sayın Başkanlar. Ülkelerimiz arasındaki coğrafi uzaklık oldukça fazla. Bu nedenle vatandaşlarımızın kendi aralarında iletişim kurmaları özellikle önemlidir. Şu anda Türk Keneşi ülkelerinden gençlere toplam 725 Macar devlet bursu verdiğimizi bildirmek isterim: Kazak öğrenciler için 250 burs; Azerbaycanlı öğrencileri için 200 burs; Türk öğrenciler için 150 burs; Özbek öğrencileri için 75 burs ve Kırgız öğrenciler için 30. Biz bu rakamları daha da arttırmaya hazırız.
İzninizle, bugün Avrupa Birliği’nde olup bitenler hakkında birkaç kelime söylememe izin verin. Şu anda Avrupa Birliği'nin yeni organları oluşturuluyor: Parlamento yakın zamanda seçildi, komisyon kuruldu ve komiteler seçildi. Tüm üye ülkeler temsilcilerini komitelere göndermekte, ciddi sorumluluklar üstlenilmektedir. Macaristan şu anda, bu Avrupa hükümetinde, Macarlara genişleme ve komşuluk politikası komitesinin verilmesini sağlamak için mücadele ediyor. Zorlu bir mücadele ama bunun için ciddi mücadele ediyoruz. Eğer başarırsak Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ile müzakerelerinde ve Azerbaycan’ın Doğu Ortaklığı kapsamında AB ile geliştirdiği ilişkilerindeki çabalarına destek olmaktan memnuniyet duyarız.
Brexit hakkında birkaç kelime söylemek ve Türk Konseyi'nin dikkatini buna çekmek istiyorum. Şimdiye kadar kimse kesin olarak bilmiyor. Fakat bence İngilizler AB'yi bu aydan sonra terk edecekler. Şimdiye kadar, İngiliz şirketleri ve bu ülkeler arasındaki Türk Konseyi üye ülkeleriyle olan ilişkiler AB'nin oyun kuralları ile düzenlenmiştir. Şimdi İngilizler Avrupa Birliği'nden ayrılacaklar. AB'nin ortak ticaret politikasını bırakacaklar. Bu nedenle, herkesle ayrı ayrı yeni anlaşmalar imzalayacaklar. Doğal olarak, Macaristan ile olan ticari ilişkileri İngiltere ile Avrupa Birliği arasındaki gelecekteki bir anlaşmayla atılacak. Ama bu durum sizin için böyle olmayacak. Bu yüzden Türk Keneşi’ne yeni İngiliz-Azeri, İngiliz-Türk, İngiliz-Kazak, İngiliz-Özbek ve İngiliz Kırgız ticaret anlaşmalarında mümkün olan en kısa sürede İngiltere ile görüşmeler yapmasını ve müzakereleri başlatmasını tavsiye ediyorum; Çünkü, bu tür anlaşmaları tamamlama fırsatları şimdi açılacak. Şimdiye kadar bu mümkün olmadı, ama yakında olacak. Çünkü daha önce durum böyle değildi. Tavsiyem kendimizi bu yeni fırsata hazırlamaktır ve mümkünse bu fırsatları koordine etmeliyiz.
