Azerbaycan’da geleneksel yayla kültürü ve oba geleneklerinin tarihsel ve kültürel öğeleri ile yaşatılması ve tanıtılması amacıyla Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), Cavad Han Tarih ve Kültür Vakfı ve Gedebey Valiliği işbirliğinde 2019 yılının yaz aylarında Milli Yayla Festivali düzenlendi. Festival Gedebey’in Miskinli-Düzyurt Yaylası’nda 26-28 Temmuz 2018 tarihlerinde organize edildi. Festival kapsamında, geleneksel Türk (Orta Asya, Anadolu Yörük, Azerbaycan) motifli yurtlardan müteşekkil bir Etno-Kasaba kuruldu.
Azerbaycan'da ilk kez düzenlenen festivale yoğun katılım oldu. Dünya Etnospor Konfederasyonu Başkanı Bilal Erdoğan'ın onur konuğu olduğu festivalin açılışında, Azerbaycan Tarım Bakanı İnam Kerimov, Türkiye'nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral, Türkiye'nin Gence Başkonsolosu Zeki Öztürk, Gedebey Valisi İbrahim Mustafayev, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkan Yardımcısı Hadi Turus, Dünya Etnospor Konfederasyonu Başkanvekili Hakan Kazancı, TİKA Bakü Program Koordinatörü Teoman Tiryaki, Cevat Han Tarih ve Kültür Vakfı Başkan Yardımcısı Müzadil Hasanov ve çok sayıda üst düzey yetkili de yer aldı. Festivale Azerbaycan’ın yanı sıra Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kazakistan, Kırgızistan, İran, Makedonya, Rusya, Irak başta olmak üzere 16 farklı ülkeden Türk topluluklarından davet edilen sanatçı, sporcu ve temsilcinin yanı sıra Azerbaycan’dan 40 binden fazla insan katıldı. Milli Yayla Festivali Azerbaycan’da ilk kez düzenlenmesine rağmen ziyaretçi akınına uğradı.
Dünya Etnospor Konfederasyonu Başkanı Bilal Erdoğan, etkinlikte yaptığı konuşmada, davetlilere Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın selamlarını iletti. Azerbaycan'ın son yıllarda önemli spor organizasyonlarına imza attığını ifade eden Erdoğan, etkinlikteki coşkulu ve yoğun kalabalığın Azerbaycanlıların milli sporlara olan güçlü desteğini gösterdiğini vurguladı. Azerbaycan Tarım Bakanı Kerimov, festivalin Türkiye-Azerbaycan kardeşliğinin göstergesi ve örneği olduğunu vurguladı. Kerimov, festivalin gelecek yıllarda daha da güzel olacağını sözlerine ekledi. 3 gün süren festivalin geleneksel hale geleceği müjdesini Gedebey Valisi İbrahim Mustafayev verdi. Organizatörlere teşekkürlerini ileten Mustafayev, "Özellikle TİKA'ya teşekkür ederim. Çünkü onların büyük desteği oldu." dedi.
TİKA Bakü Program Koordinatörü Tiryaki Azerbaycan'da yaptıkları projelerden bahsederek, bunları artırarak sürdüreceklerini bildirdi.
Temsili Dede Korkut'un misafirleri selamlaması ile başlayan etkinlikte demir dövme merasimi yapıldı, festival alanında kurulan Etno-Kasaba’da zanaatkarlar köşesi ve pazar yeri gezildi. Azerbaycanlı binicilerin Karabağ atlarıyla yaptığı akrobasi gösterisi büyük ilgi gördü. Binicilerin gösterinin sonunda Azerbaycan ve Türkiye bayraklarıyla tur atması davetlilerden büyük alkış aldı. Azerbaycanlı geleneksel halk sanatçılarının müzik gösterileriyle devam eden etkinlikte Türk ve Kırgız okçuların yaptığı gösterilere de davetliler ilgi gösterdi.
3 gün devam eden Milli Yayla Festivali boyunca at üstü oyunlar, geleneksel güreş, okçuluk, geleneksel halk dansları, uygulamalı el sanatları, aşık ve ozan sanatçılarının gösterileri sergilendi. Etno-Kasaba’da, yurtların yanı sıra geleneksel el sanatları, yayla mutfağı, tarım ürünleri satış sergi yerlerinin kurularak, festival boyunca folklor, müzik, dans, geleneksel spor müsabakalarının düzenlendi.
Zengin ve çok yönlü kültür öğelerine sahip bir ülke olarak Azerbaycan’da yüz yıllar boyunca oluşturulmuş olan yayla kültürü ve oba gelenekleri söz konusu kültürel zenginliğin önemli bir parçasını oluşturmuştur. Türk geleneklerinde de önemli bir yer tutan göçebelik kültüründen de beslenen yayla kültürü ve oba gelenekleri, tarih boyunca ağırlıklı olarak hayvanlıkla uğraşan insanların yazın sıcak geçen ova ve düz arazilerdeki yaşam alanlarını geçici olarak terk ederek serin geçen dağ bölgelerine göç etmeleri ile oluşmuştur. İklim koşullarına bağlı olarak Mayıs ayında başlayan göçebe mevsimi Eylül-Ekim aylarına kadar sürermiş. Azerbaycan’da ile değişik ova ve düzlük arazilerde yaşayan insanlar tarih boyu coğrafi olarak köy ve kasabalarına yakın yaylalara göç ederek obalar kurarlarmış.
Yirminci yüzyılda Sovyet yönetimi ve modernleşmenin etki ve baskılarının (şehirli nüfus sayısında artış, tarım ve hayvancılıkta kolektif yapıların kurulması, ücretli emek ilişkileri, yeni yaşam alışkanlıkları v.b.) sonucu olarak yayla kültüründe bir gerileme olmuş, yayla kültürü biçim değişikliği yaşamış (yaylalarda yurtlardan taş evlere geçiş, turistik tesislerin kullanımı) olmakla birlikte, bu etkiler farklı toplumsal kesimlerin (kentli nüfus, sanatçılar) yayla kültürüne entegre olmasına yol açmıştır.
TİKA desteği ile düzenlenen ve ülke kamuoyunda büyük ilgi uyandıran Milli Yayla Festivali Azerbaycan’da yayla kültürü ve oba geleneklerinin tarihsel ve kültürel öğeleri ile yaşatılması ve tanıtılmasına hizmet etmiş olup, festivalin geleneksel hale getirilmesi öngörülmektedir.